Bir takım ziyaret ve temaslarda bulunmak üzere İlimiz Niğde’ye teşrif eden Tarım ve Orman Bakanımız Sn. Prof. Dr. Vahit KİRİŞÇİ'ye gelişinin anısına Oda Başkanımı Sn. Veli KENAR çiftçilerimiz adına plaket verdi. Başkanımız yaptığı sunumda ilimiz tarımının öncelikli sorunlarında. sulama suyu kuyu ruhsatları, doğrudan ödenen destekler ve üründe münavebe sisteminde yaşanan sorunları ileterek çözüm istedi. Ayrıca birlik ve kooperatifleşmenin önemine değindi. Sayın Bakanımıza ilgi alakasından dolayı teşekkür ederiz. Ülke ve ilimiz tarımı için önemli işlere imza atması temennisi ile görevinde başarılar dileriz.

NİĞDE ZİRAAT ODASI BAŞKANLIĞI

Tarım ve Orman Bakanımızdan Taleplerimiz

1.     SULAMA KUYUSU RUHSATLARI

       Çiftçilerimizin yıllardır kullandıkları ancak ruhsatsız olan su kuyuları nedeniyle Bakanlığımız ve KOP desteklerinden(sulama makine ve ekipmanı gibi) faydalanamıyor. Mevcut faal durumdaki sulama kuyuları (elektrik abonesi olan) için bir kereye mahsus sulama kuyu ruhsatı verilmelidir. Eski yapıların İmar barışından faydalandığı gibi eski ve aktif olan su kuyularının da imar barışı kapsamına dahil edilerek bir kereye mahsus ruhsatlandırmaya gidilmelidir. Eğer ruhsatlandırma yapılamıyorsa tarımsal elektrik abonesi olan sulama kuyularının sulama ruhsatı yerine abone belgesi ile projeye dahil edilmelidir. Çünkü modern sulama sistemleri desteklemelerinden çiftçilerimiz Kuyu Ruhsatı olmadığından başvuru yapamamakta ve sulama sistemlerini yenileyememektedir. Bu da su kullanımı için tasarrufu olumsuz etkilemektedir.

        Yine Yeraltı sularının gün geçtikçe havza su debisini kaybetmesi ve daha aşağılara çekilmesi üretimde kullanılan sulamayı zorlaştırmaktadır. Çevremizde yer alan kaynak sularının (Ecemiş suyu ve Kızılırmak ırmak gibi) ilimize getirilmesi öncelikle içme suyu olarak kullanılmalıdır. İçme suyu tüketim fazlası olması halinde yapay göletler veya barajlara takviye edilmesi gerekir. Böylelikle yeraltı sularının da daha uzun yıllar kullanılmasında önemli bir fayda sağlayacaktır.

2.     DESTEKLEMELER

Yılardır ödenmekte olan Mazot ve Gübre Destekleri ile Diğer Destekler çiftçilerimize tam anlamıyla yansımamaktadır. Mazot ve Gübre Desteklemeleri son yapılan zamlardan sonra amacını yitirmiştir. Ayrıca toprak sahipleri de üretim yapmadıkları halde destek alabilmektedir. Destekler üreticiye hangi yol ile verilirse ulaşır tartışmaları yıllardır devam etmekte olup tam manası ile çözüme kavuşmamıştır.

Devletimizin vermiş olduğu Mazot Gübre Desteği diğer desteklerden farklı olarak güncel ÇKS üzerinden verilmektedir. 2000 ‘li yıllara kadar Devletimizce gübre kullanan üreticilerimizi desteklemek ve gübre kullanımını kontrol altında tutmak amacı ile gübre satış faturaları üzerinden destekleme uygulandı. Gübre çeşidine bakılmaksızın birim satış fiyatı üzerinden % 50’lere kadar destekleme ödemeleri yapılırdı. Son günlerde gübre fiyatlarının % 300‘ler deki artış da göz önün de bulundurularak 2022 yılı üretim döneminden başlayarak gübre desteği (MGD) doğrudan ödenen destek kapsamı genişletilmeli ÇKS ve fatura ile destek ödemesine geçilmelidir. Gübre birim satış fiyatı üzerinden desteklenmelidir.

Yem bitkileri destekleri, arazi kontrolünden sonra, fark ödeme ve sertifikalı tohum destekleri de fatura ile ödenmektedir.

Direk ödenen destekler de tüm ürünler için (MGD gibi) sattığı ürün faturası ve ÇKS karşılaştırması ile verilirse bir nebzede olsa gerçek üreticiye ulaşmış olur. Bu vesile ile toprak sahibi ÇKS kayıtlarını güncellese dahi satış faturası veya müstahsil belgesi ibraz edemeyeceğinden destekleme alamayacaktır. Bu durumda tarlayı işleyen çiftçi beyan edeceğinden ilgili desteklerden faydalanacaktır. Özetle, doğrudan verilen destekler için üreticilerin meslek odalarının ve birliklerinin de dâhil edilerek kurulan komisyonlar neticesinde çıkacak kararlar ile yeni düzenlemeler yapılmalıdır.

Üretimde verim ve kalitenin artırılması için sertifikalı tohum kullanımına verilen destekler artırılmalıdır.

3.     EKİM DÖNEMİ (MÜNAVEBE)

      Yine 2018 yılında uygulamaya konulan münavebe sisteminde de ilimizin bazı bölgelerinde sorun çıkmaktadır. Başka ürün üretme imkânı olmayan bazı tarım ürünlerinde (Buğday, Arpa, Çavdar, Yulaf ve Lahana gibi) özel bir düzenleme yapılmalı ve münavebe sisteminden muaf tutulmalıdır. Ayrıca münavebeye giren üründen dolayı çiftçinin uğradığı gelir kaybı destek olarak verilmelidir.

4.     BİRLİK veya KOOPERATİFLEŞME

Gerek bitkisel üretimde gerekse hayvancılık üretiminde kasaba ve köylerde et ve süt üretimi için birlik veya kooperatifleşmeye gidilmelidir. Hayvancılık sektöründe kurulan üretici ve yetiştirici birlikleri bir birlik altında toplanmalı kırsalda ise (belde ve köylerde) kooperatifleşmelidir. Yine bitkisel üretimde de aynı yol izlenmelidir. Devletimizce verilecek destekler 2 dönemde (Mart ve Eylül)  bu birlik veya kooperatifler üzerinden verilmelidir. Ayrıca üretici ve yetiştirici birlikleri ile kooperatiflerin kuruluşunun ve aktif bir şekilde faaliyet gösterebilmesi ile kurumsallaşması için en az yetkili bir görevlinin devlet tasarrufunda olması gerekir. Bu durum sürdürülebilir ve kurumsallaşma için önem arz etmektedir.23 Nisan 2022

Veli KENAR

Niğde Ziraat Odası Başkanı